Waarom veel sprekers in de amateurfase blijven steken

door Pauline le Rûtte  |    4 minuten leestijd

In de trein naar Amsterdam klapt een medereiziger zijn laptop open en start PowerPoint. Ik zie bullets.

Bundesarchiv Bild AR

Tot midden jaren ’60 is de duikrol de gangbare hoogspringtechniek.

Student Dick Fosbury is er niet bedreven in en springt maar 1 meter 63, wat 60 centimeter onder het wereldrecord ligt.

Fosbury bedenkt iets nieuws. Een achterwaartse sprong. 

Zijn coach is niet erg enthousiast. Toch blijft Fosbury de nieuwe sprong oefenen. Uiteindelijk springt hij ver boven zijn persoonlijke record en maakt kans om mee te doen met de topspringers. Maar de sprong ziet er zo gek uit dat het nog een hele tijd duurt voordat hij serieus genomen wordt.

Pas tijdens de Olympische Spelen van 1968 komt de doorbraak. De lat ligt op 2 meter 24 en Fosbury heeft nog twee tegenstanders. Het publiek staat inmiddels op de banken, alle ogen zijn gericht op het hoogspringen.

En Fosbury haalt goud.

 

Vanaf dat moment is de ’Fosbury Flop’ de gangbare sprong, die ook ik als 11-jarige leerde op atletiek, zoals je hiernaast op de foto ziet.


Door zijn aanpak te veranderen werd amateur Fosbury een prof


In de trein naar Amsterdam klapt een medereiziger zijn laptop open en start PowerPoint. Ik zie bullets. Hij begint driftig te typen en vult de slides verder aan met tekst. Grote kans dat hij diezelfde ochtend nog zijn presentatie geeft.

Mijn medereiziger bedenkt vanuit zijn expertise de inhoud voor zijn presentatie. Maar hij maakt geen keuzes. ALLES komt erin terecht. Hij beseft dat het veel tekst is en comprimeert het tot een rijtje bullets.

Mijn handen jeuken. 

Iedereen kent ze, die eindeloze tekstuele bulletpoint presentaties. De spreker is een professional, maar de indruk die hij wekt is amateuristisch. 

Ook sprekers hebben een andere aanpak nodig


De meeste sprekers blijven steken in de verzamelfase waardoor ze geen keuzes maken en geen structuur aanbrengen. Toehoorders worden de hele dag overspoeld met informatie. Maar als een presentatie geen duidelijke lijn heeft, haakt het publiek binnen de kortste keren af. De crux is, dat de verzamelfase niet thuis hoort in PowerPoint.

Doe het eens anders en volg deze drie eenvoudige stappen.

Stap 1: Laptop dicht en verzamelen

Pak een vel papier of geeltjes en schrijf alles op dat je te binnen schiet. Leg het weg, laat het sudderen en vul het aan. Dat kost een paar dagen. Soms langer.

Wát! Alsof ik zeeën van tijd heb.

Pick your battle


Interne presentaties over bijvoorbeeld de voortgang van een project of een onderzoek hoeven helemaal niet geprojecteerd te worden. Lappen tekst lezen van een scherm is onprettig. Een Worddocument volstaat. En als je papierloos werkt, stuur je vooraf een PDF.

Als je geen zeeën van tijd hebt, begin dan met een presentatie waar wat op het spel staat. Een interne presentaties waarin je een strategie uitlegt of van het managementteam een beslissing vraagt. Of een externe presentatie, zoals een keynote speech of een pitch.

Stap 2: Eén idee achter de presentatie


Nu de verzameling compleet is, bepaal je het centrale idee. Beperk jezelf. Noem één woord. Dat helpt je om een haarscherpe doorlopende lijn te creëren. Dat ene woord, of die ene zin (de kernboodschap) bepaalt wat er uit de verzameling informatie uiteindelijk in de presentatie terecht komt.

Stap 3: Maak een outline


Kies uit je verzamelde informatie datgene wat de boodschap het beste ondersteunt. Verdeel het over een begin, midden en eind. Vul het middendeel met niet meer dan drie onderwerpen. Liever drie onderwerpen verder uitgediept dan er 10 globaal genoemd.

Dat klinkt als een keurslijf. Ik improviseer meestal gewoon, dat werkt prima.

Martin Luther King Jr leerde op zijn vijfde al hele passages uit de Bijbel uit zijn hoofd. Later bereidde hij elke preek tot in de kleinste details voor. Op donderdag startte hij met het idee en een outline. De dagen erna schreef en herschreef hij het script. Daarna leerde hij de preek uit zijn hoofd. Dat kostte hem wekelijks 15 uur.

Al die uren voorbereiding en oefening betaalde zich terug op het meest cruciale moment in de geschiedenis met zijn ’I have a dream’ speech.

Weinig mensen weten dat het einde van zijn speech geïmproviseerd was.

Toen Mahalia Jackson schreeuwde ’Vertel ze over de droom, Martin’, kreeg het script een eigen leven. King gaf zich over aan zijn enthousiasme. Dat kon alleen omdat hij zich jarenlang had bekwaamd in het bouwen van scripts.

Eén boodschap, een heldere structuur en een script scheppen een kader waarmee je ruimte creëert om te improviseren. Dan lijkt het spreken vanzelf te gaan en ziet het publiek jouw enthousiasme. 

Alleen professionals kunnen improviseren. Zij hebben jaren geoefend net als jazz muziekanten en topsporters. 

Ontstijg de amateurstatus


Sluit je laptop en verzamel offline informatie. Bepaal één centrale boodschap en baseer daar de keuze voor de inhoud van de presentatie op. Schrijf een outline en behandel niet meer dan drie onderwerpen.

 


Pauline le Rûtte
Over de auteur
Pauline le Rûtte

Een goede spreker draagt niet alleen informatie over, maar brengt zijn kennis tot leven.


Reactie

Praktische Presentatie-tips voor kenniswerkers