Waarom je als spreker geen talent hoeft te hebben

Ik doe een cartooningcursus.

In de eerste week tekenen we alleen cirkels.

Daarna werken we aan ‘spierherinnering’ door afbeeldingen over te trekken en na te tekenen. Steeds met de cirkels als basis. Snel schetsen wisselen we af met detailwerk.

En nu na 10 weken tekenen we moeiteloos afbeeldingen na.

Niemand wordt geboren als talentvol tekenaar

Of musicus.

Of spreker.

Schijnbaar moeiteloos zonder aantekeningen of spiekbrief een verhaal houden, lukt niet zonder inspanning.

Op conferenties zie je maar weinig sprekers uit hun hoofd een verhaal houden. En als je ze ziet, zijn het vaak sprekers die improviseren. Ik vind dat vrijwel nooit een succes.

Veel sprekers zitten vastgeklampt aan het spreekgestoelte en lezen letterlijk hun tekst voor. Of erger, ze lezen hun tekst voor vanaf het projectiescherm. Met met het idee: ‘Mijn publiek heeft houvast nodig.'

Geen houvast in de vorm van tekst

Mensen kunnen niet lezen en luisteren tegelijk.

Mondelinge en geschreven informatie gaan niet tegelijkertijd ons brein in. 

Waarom een tekst voorlezen van het scherm als het publiek zelf kan lezen? En het leest ook nog eens sneller dan de spreker spreekt. Dus is er tijd voor een smsje, een Tweet en andere afleidingen. Eén ding is zeker, het contact tussen spreker en publiek is verbroken.

Lappen tekst horen niet thuis op een projectiescherm.

Maar waar heb ik dan mijn houvast aan?

Het verhaal zit in je hoofd. En dat maakt het wel zo interessant voor het publiek. Die spanning dat je zonder aantekeningen presenteert.

Er is een andere energie als de spreker het verhaal uit zijn hoofd vertelt en continu in contact staat met zijn publiek.

Je bent knetter als je vrijwillig zo’n risico neemt

Een veelgehoorde reactie. En terecht. Natuurlijk wil je niet een black-out of stotterend voor een zaal staan. En wanneer je een informatieve presentatie geeft, dan kun je best een spiekbriefje gebruiken.

Maar als je anderen wilt inspireren of motiveren, kom je zonder spiekbriefje geloofwaardiger over.

Een aantal praktische tips

Zet ruim van te voren een punt achter het verhaal

Blijf niet eindeloos schrappen en schaven in de tekst. Doe dat pas in de oefenfase. Op papier is een tekst oké, maar hoor je jezelf praten dan valt er vaak nog behoorlijk wat bij te schaven.

Oefen in korte stukjes

Verdeel de presentatie in overzichtelijke stukken. Spreek een stukje hardop uit. Oefen net zo lang totdat het vloeiend gaat. Iedere dag een nieuw stukje. Let op plekken waar je steeds vastloopt. Ook al is de tekst op papier oké, krijg je het niet onder de knie, pas het dan aan.

Door hardop te oefenen hoor je of het klopt wat je zegt, hoe je klinkt en weet je hoe lang de presentatie duurt. Niets zo erg als presentaties die de spreektijd overschrijden.

Zie oefenen als een berg waar je tegenop fietst om vervolgens in volle vaart moeiteloos naar beneden te rijden. Sprekers die ogenschijnlijk moeiteloos presenteren, hebben de beklimming gedaan.

Maak een audio-opname van de presentatie

Creëer je allerbeste versie. Las pauzes in en breng variaties aan in je stem. Draai de opname af tijdens het hardlopen, op de fiets, in de auto of het openbaar vervoer. Hoe vaker hoe beter. 
En als je op het podium staat dan vergeet je natuurlijk dingen, of zeg je iets net op een andere manier. Maar zolang dat geen dingen zijn die de flow van het verhaal in de weg zitten, is het niet erg. Je publiek weet niet wat jij vergeet.

Wat kun je vandaag al doen?

Zet zo snel mogelijk een punt achter je presentatie, oefen hardop en steeds in kleine stukjes. Maak een audio-opname en luister er de komende dagen naar.