Elke dag na het avondeten krijg ik acuut zin in zoet.
De borden staan nog niet in de vaatwasser of ik stop een stuk chocola in mijn mond. Met achteraf spijt en het voornemen om het morgen helemaal anders te doen.
Slechte gewoontes zijn moeilijk te veranderen. En goede moeilijk aan te leren. Toch lukte het Claude Hopkins om een paar miljoen mensen binnen korte tijd een nieuwe goede gewoonte aan te leren.
Tandenpoetsen
Begin 20e eeuw kampt Amerika met een groot probleem. Bijna niemand poetst z’n tanden en een groot deel van de bevolking heeft rotte tanden. Met de komst van meer suikerhoudende producten moet daar snel iets aan gedaan worden. Slechte gebitshygiëne vormt een risico voor de volksgezondheid.
Pepsodent, de tandpasta die al een tijd op de markt is, wordt weinig gekocht. Totdat de producent de hulp van Claude Hopkins inroept. Claude is een man met veel ervaring in de advertentiewereld.
Hoe kreeg Claude een hele natie aan het poetsen?
In zijn boek ’Macht der gewoonte’ legt Charles Duhigg uit wat een gewoonte is, hoe gewoontes werken en hoe je ze kunt veranderen.
Wat is een gewoonte?
Ons brein is steeds op zoek naar manieren om energie te besparen. Het breekt één activiteit op in een reeks kleinere handelingen die we routinematig kunnen uitvoeren. Een auto parkeren is een mooi voorbeeld. We voeren een hele reeks handelingen uit, waar we niet meer bewust bij stilstaan. Parkeren is een gewoonte geworden.
Tenzij je vol in de aanval gaat om een gewoonte af te leren - tot je een nieuwe routine vindt - zal het patroon automatisch starten.
Hoe werkt een gewoonte?
Een gewoonte doorloopt continu drie elementen die je alle drie nodig hebt om hem te veranderen.
- Het start met een aansporing.
- Dan volgt de routinehandeling.
- En tenslotte de beloning.
Wat bedacht Claude als aansporing?
De aansporing is als een wekker, het signaal voor het brein om in actie te komen. Om een routine te starten.
Tijdens het bestuderen van één van de vele boeken over tandheelkunde vond Claude informatie over tandplak. Een laagje dat zich continu op onze tanden vormt. En iets waar niemand zich begin 20e eeuw druk om maakte. Totdat Claude de volgende tekst bedacht om in een advertentiecampagne te gebruiken: ’Haal je tong langs je tanden en je voelt een laagje. Dat laagje is de reden dat je tanden gelig eruit zien en dat zorgt voor verval.’
De aansporing was gevonden: als je ’s ochtends opstaat en je tong langs je tanden haalt, dan voel je een laagje.
Maar een aansporing alleen is niet genoeg. Een wekker kun je uitzetten. En lekker verder slapen. Om dat probleem te voorkomen heb je het tweede element nodig.
De routine van het tandenpoetsen
Een routine is een fysieke, mentale of emotionele actie die volgt na de aansporing. Hoe vaker je een routinehandeling uitvoert, hoe sterker hij wordt. Dat is wat Pepsodent meer dan een eeuw geleden startte. We poetsen onze tanden, en de meeste van ons twee keer per dag. De routine is ingesleten.
De ultieme beloning van Pepsodent
Geraffineerd is het wel. Poetsen met of zonder tandpasta maakt namelijk geen verschil voor tandplak. Je kunt plak ook met je vingers verwijderen. Claude gebruikte de plak alleen om mensen aan te sporen. Als beloning had hij geen gezond gebit in gedachten. Dat was niet aantrekkelijk genoeg om massaal te gaan poetsen. Nee, de ultieme beloning was een prachtige lach.
Binnen 5 jaar was Pepsodent één van de bekendste producten. De gewoonte om dagelijks je tanden te poetsen verspreidde zich in sneltreinvaart door Amerika. Bekende filmsterren schepten op over hun ’Pepsodent Smile’. En dertig jaar lang bleef het de best verkochte tandpasta in Amerika.
Hoe veranderen we een slechte gewoonte?
Nu we weten hoe de gewoontecirkel werkt, kunnen we een slechte gewoonte aanpakken.
Het laatste bord in de vaatwasser lijkt het begin van mijn chocoladeroutine. Maar de echte aansporing is het moment dat ik op de bank ga zitten om tv te kijken. Niet zo vreemd, want stress en verveling veroorzaken een groot deel van onze slechte gewoontes.
Zitten voor de tv is passief. Uit verveling beloon ik mezelf met iets zoets. Experimenteren met de beloning levert me niets op. In plaats van een stuk chocolade een appel of een cracker eten lukt maar een paar dagen, daarna verval ik weer in mijn oude gewoonte.
Ik zit nog steeds op de bank en verveel me
Tijd, plek, emotionele staat, andere mensen, en/of een activiteit die er pal aan voorafgaat, zijn de vijf categorieën die de aansporing vormen voor een routinehandeling. Door scherp in kaart te brengen welke van de vijf een rol speelt, ga je het patroon herkennen.
In mijn geval spelen meerdere categorieën een rol. De aansporing is een combinatie van tijd, plek en emotie. De oplossing is om na het eten niet direct op de bank te gaan zitten, maar aan tafel. En een activiteit te starten. Een cartoon tekenen, een boek lezen of nog wat werken.
Een veel voorkomende fout bij het stellen van doelen
We hebben een doel en willen verandering. En dat willen we snel. Dus prikken we een deadline. Op 1 juni ben ik van mijn chocoladegewoonte af en een paar kilo lichter.
Deze strategie heeft één groot nadeel. Een deadline niet halen, voelt als falen. Zelfs als we een deel van het doel wel gehaald hebben. Negen van de tien keer geven we op.
De kracht van een schema
In plaats van een deadline te stellen heb ik mijn todo-lijst aangepast. Op die wekelijkse lijst staan activiteiten die ik normaliter overdag doe. Daarvan schuif ik nu steeds één activiteit naar de avond en die doe ik aan tafel.
En nu?
Nu is het tijd om deze kennis toe te passen.
We worden aangespoord om een presentatie te houden. De routine waar we in vervallen is die van het maken van een bulletpresentatie. En de 'beloning' die daarop volgt is meestal een slapend publiek.
Hoe verander je deze routine?
Als je nog een presentatie moet maken, zet dan de computer uit. Vervang die oude routine om in PowerPoint te beginnen door te starten met een outline op papier.
Wat is de hoofdboodschap?
Welke onderwerpen onderbouwen de boodschap?
Hoe begin en eindig je?
Heb je al een bestaande presentatie, dan moet je nog heel even wachten. Eind 2018 verschijnt ’Slide Metamorfose’. Een methode waarbij je in stappen een bulletpointpresentatie ombouwt tot een beeldpresentatie. Geen taaie berg met informatie, maar een zorgvuldig samengesteld ebook vol voorbeelden, beeldmateriaal en praktische handvatten om het proces van bullets naar beelden te doorlopen.
Beeldmateriaal
Pepsodent tooth paste - Don O’Brien (Flickr)
Eigen cartoons
Andere informatie
Macht der gewoonte - Charles Duhigg
Tandpasta helpt maar deels tegen plak - www.dentalinfo.nl
Pauline le Rûtte
Een goede spreker draagt niet alleen informatie over, maar brengt zijn kennis tot leven.
Reactie